Hoe desastreus onderwijsvernieuwing toch elke keer weer uitpakt. De leerling is het spoor bijster in een labyrint vol gebakken lucht, de docent mag rekenen op karaktermoord of ontslag als hij of zij zich kritisch uitlaat.
Zo is docente Paula van Manen ontslagen bij de onderwijsinstelling waar ze lesgaf omdat ze in een boekje haar kritiek speels gestalte heeft gegeven. De rechter heeft haar werkgever in het gelijk gesteld, er kwam een sterfhuisconstructie (een situatie waarin de zwakste van twee partijen het veld ruimt), en het wachten is op het hoger beroep van Van Manen. Hopelijk houdt ze het vol.
De zaak-Van Manen laat ook zien hoe weinig er geleerd wordt van fouten uit het verleden. Zelf heb ik als leraar voortgezet onderwijs in de jaren negentig te maken gehad met de Tweede Fase of het Studiehuis (sic). Het inmiddels bekende verhaal van de leerkracht als coach en de leerling die zelfstandig moest werken met planners of studiewijzers. Vooral voor literatuuronderricht de nekslag. Het aantal titels werd teruggebracht tot het minimum en er kwam een onmogelijk controlesysteem van leesdossiers. Verder moesten de leerlingen zelf hun liefde voor de letteren ontdekken, streng verboden klassikaal boeken te behandelen.
Het was een bezuinigingsmaatregel, maar er werd een onderwijskundig sausje over gegoten. Zelfstandigheid bij de leerling zou leiden tot een betere aansluiting op een universitaire studie. (Alsof je op de universiteit aan je lot wordt overgelaten.)
Er viel in die jaren niet te praten. Wie scepsis liet blijken, was ‘negatief’ in de ogen van zijn directie en de collega’s die er zich bijna dogmatisch aan verbonden. Je kon zelfs verklikt worden als je klassikaal lesgaf. Daarnaast kon je rekenen op een modderstroom aan verdachtmakingen, dossiervorming genaamd. Bijna was mij destijds hetzelfde als Paula van Manen overkomen als een bedrijfsarts niet sneller en slimmer was geweest dan de schoolleiding en een konkelende collega.
In die zin heeft Paula van Manen een kans, want kwade trouw is dom en log. Ik wens haar een succesvol hoger beroep toe.
PG
