Liefde en verbittering in roman Gellings

door Martijn de Gaaij

De roman Augustusland, geschreven door Paul Gellings, telt 190 bladzijden. Het is daarmee geen dik boek. Desalniettemin weet Gellings diverse verhaallijnen soepel met elkaar te verweven tot een volledig en indringend verhaal.

Het boek volgt een naamloze ik-figuur in heden, en gedurende een zomer in het verleden waarop hij terugkijkt. Ondergetekende kent de auteur persoonlijk en weet zodoende dat het verhaal autobiografische elementen bevat en dat onder de ik-figuur ook Gellings zelf kan worden verstaan.

Gedurende de beschreven periode in het verleden wordt de hoofdpersoon tegelijkertijd geconfronteerd met een heftige periode op zijn werk en een heftige periode thuis. Een al jaren voortdurende vete met een vrouwelijke collega in het regionaal kunstmuseum waar hij werkzaam is naast zijn bestaan als kunstenaar, leidt tot een onhoudbare situatie wanneer ook zijn baas op haar hand blijkt te zijn gekomen. Een spel van uit de weg gegane confrontaties en vluchtgedrag volgt. Terwijl dit alles speelt, wordt de ik-figuur ook geconfronteerd met een ziekte die het leven van zijn vrouw, met wie hij twee jonge kinderen heeft, bedreigt. Medisch falen speelt hierin een bijrol die het verhaal dramatiseert. Parallel aan beide verhaallijnen kent het verhaal korte, magisch-realistisch getoonzette intermezzo’s, die de koortsdromen van de doodsstrijd die de vrouw van de ik-figuur levert, beschrijven.

Gedurende het verhaal wisselt Gellings qua schrijfstijl kortaffe en mededelende fragmenten – als notulen of dagboeknotities – af met lange meanderende zinnen waarin hij de gedachten en gevoelens van de ik-figuur op dat moment beschrijft. In Augustusland is het weer daarnaast een symbool voor de gemoedstoestand van het verhaal; iets wat we ook terugzien in het boek Une jeunesse van Patrick Modiano – maar dat terzijde.

Ik vond dat het verhaal te veel bijfiguren kent. Dit is een verspilling van persoonsnamen. Daarnaast krijgen sommige beroepsgroepen te maken met enkele clichématige eigenschappen – de dokter met tweede huis, de museumdirecteur met geitenwollensokken.

Bij vlagen vond ik Augustusland een bitter boek, wanneer het verhaalt over de conflicten van de hoofdpersoon op zijn werk. Lange tijd heeft de hoofdpersoon de loop van zijn leven niet actief proberen te beïnvloeden. Wanneer hij dit uiteindelijk wel doet, zij het omdat hij ertoe gedwongen wordt door de veranderde omstandigheden, leidt dit ertoe dat zijn leven een positieve wending neemt. Een van de conclusies van het boek is dan ook dat je problemen niet uit de weg moet gaan, maar ze moet aanpakken. Het is niet geheel ondenkbaar dat Gellings met dit boek een periode in zijn eigen leven heeft willen afsluiten. Persoonlijk had ik een harder einde, dat meer schuurt, beter bij het boek vinden passen. Een bitterzoete nasmaak in plaats van een ‘eind goed al goed’-einde.

Augustusland is in zijn essentie een verhaal over het leven, over de onzekerheden en tegenslagen die ermee gepaard gaan. Maar welk boek gaat daar nu niet over? Twee concretere thema’s zijn de liefde en verbittering. ‘’De weg verandert in een rivier van zand. Het kanaal ernaast is een baan van glad, zwart water. Populieren en vlieren aan weerskanten. ‘Denk niet dat je het begrijpt,’ zegt de stem, die zich enige tijd niet heeft laten horen. ‘Dat je nu naar een andere wereld gaat in een bootje. Daar doen we hier niet aan!’ ‘’

De rivier de Styx wordt uiteindelijk niet overgestoken, al lijkt het daar in de loop van het verhaal sterk op. Heel aardig boek.

Related Images: