Michael Amsman

Voorjaar 2013 leerde ik hem kennen: Michael Amsman (1962-2016). Hij werkte toen aan een boekwerkje dat ter gelegenheid van de opening van boekhandel Waanders in de Broeren zou verschijnen, met het verslag van een ontmoeting met mij op locatie erin. Later zou Michael nog eens terugkomen op onze ‘boekenbasiliek’, toen hij haar in een van zijn ongeëvenaarde columns vergeleek met de Gedächtniskirche in Berlijn. Dit vanwege alle leegstand in een toch al foeilelijke winkelomgeving.
Door omstandigheden is het feestboekje van Waanders er niet gekomen. Wel was er meteen tussen Michael en mij een klik, getuige de correspondentie hieronder…

3 april 2013

Goeiemiddag Paul,

Hier heb je de weergave van ons gesprek in de kerk. Het is maar een kort stukje, het boekje over de Broerenkerk wordt niet al te volumineus. Kan het zo?  En kun je per mail iets zeggen over de lelijkste boekwinkels die je bent tegengekomen?

Groeten,

Michael Amsman

De schrijver

“Het is wonderlijk wat hier is gebeurd”, zegt dichter Paul Gellings wanneer hij door de tot boekwinkel getransformeerde Broerenkerk loopt. “De kerk oogt nu groter dan toen ze leeg was. Door ruimte te schrappen is juist ruimte gecreëerd.”
In de hoge boekenkasten van Waanders in de Broeren staan enkele dichtbundels van Zwollenaar Paul Gellings (Amsterdam, 1953). Een mooiere setting voor zijn boeken is moeilijk denkbaar, constateert hij. “We zouden dit de boekenbasiliek kunnen noemen. Het doet heel grootsteeds aan, het maakt Zwolle groter.” In de tijd dat de Broerenkerk leeg stond is Gellings er diverse malen geweest. “Een grote lege zaal was het eigenlijk. Nu, met al die kasten en trappen, is het kerkachtiger en heb je bovendien een sterker gevoel van ruimtelijkheid. Weet je, ik woon in een jarendertighuis, met tussendeuren en een voorkamer op de benedenverdieping. De buren hebben dat weggehaald; het is daar één open ruimte geworden, maar toch oogt het kleiner dan het coulisselandschap bij mij thuis.” Kunst is het scheppen van illusies, zegt hij. “Een goede architect kan de illusie van ruimte creëren. Dat is hier gelukt.”
Een boek heeft een ziel, weet Gellings. “Die was de Broerenkerk kwijtgeraakt. Het was een kale ruimte met af toe een feestje. De boeken hebben de bezieling teruggebracht.” Als Gellings op de hoogste verdieping staat valt ineens een teug zonlicht door de hoge ramen. Het glas-in-lood filtert het licht als een loofbos in de herfst; zachtkleurige vlekken dansen op de witte wanden. “Vlinders van licht”, mijmert Gellings. “Wim Waanders heeft mij jaren geleden de eerste schetsen laten zien; ik zag toen al dat het bijzonder ging worden, maar dit heeft mijn verwachtingen overtroffen.”
Paul Gellings (Amsterdam, 1953) heeft veertien romans en poëziebundels gepubliceerd, zoals De zomer van Icarus, Verbrande Schepen en (in april 2013) Augustusland.

Met vriendelijke groet,

Michael Amsman

Diezelfde derde april antwoordde ik dit per omgaande:

Prima weergave van ons gesprek, Michael. De lelijkste boekhandels die ik ken? Dat zijn al gauw de boekenafdelingen van V&D, die vroeger een zeker cachet bezaten (compleet met buitenlandse boeken) maar nu vreugdeloos weggedrukt zitten tussen kinderkleding en wenskaarten of andere handelswaar. Nog wat stapeltjes geijkte sellers – en, that’s it. Mooie boekhandels? Jimmink in Amsterdam-Zuid (intiem en rommelig) en De Tribune in Maastricht (heel literair en onafhankelijk, gewoon in een winkelpand uit vroeger eeuwen). Verder heb ik het ook niet zo op boekhandels van bepaalde ketens met systeemplafonds en kassa’s met een soort loketten waarachter verveelde jongens en meisjes even goed pakken waspoeder of wc-rollen zouden kunnen verkopen als boeken…
Heb je het met Wim nog eens over een evt. gedicht?

Veel hartelijks.

Paul

PS 2016
In mijn verbijstering over zijn dood aan de vooravond van zijn begrafenis dit gedicht geschreven (15-6-2016).

Related Images: